Μνήμη 58 Ηρώων 256 Τάγματος Πεζικού Ιουλίου - Αυγούστου ολεθρίου 1974

ΠΕΝΗΝΤΑ ΟΚΤΩ γενναίοι άνδρες του 256 Τάγματος Πεζικού θυσιάστηκαν μαχόμενοι στις προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες του Ιουλίου και Αυγούστου 1974, στις μάχες Λεύκας, Ελιάς, Αγκολεμίου, Αγριδακίου, Καραβά και Λαπήθου:

Πέντε Ανθυπολοχαγοί, δεκατρείς Υπαξιωματικοί και σαράντα Οπλίτες, υπηρετούντες θητεία και επιστρατευθέντες έφεδροι, τα ονόματα των οποίων χαράχτηκαν ένα προς ένα ανεξήτηλα ανάγλυφα στο μεγάλο τάλαντο του Μνημείου του 256ΤΠ, στην είσοδο της Ευρύχου, όπου κάθε πρώτη Κυριακή του Αυγούστου ο Σύνδεσμος των Επιζώντων Συμπολεμιστών τους, τελεί το ετήσιο Εθνικό τους Μνημόσυνο.

ΣΗΜΕΡΑ Κυριακή 7η Αυγούστου 2022, το θρησκευτικό μνημόσυνο τελέσθηκε στον ιερό ναό Αγίου Γεωργίου στην Ευρύχου, όπου τον επιμνημόσυνο λόγο εκφώνησε ο Υπουργός Κυριάκος Κούσιος.

Ακολούθησε καθιερωμένη τελετή στο Μνημείο των Ηρώων 256ΤΠ που ο σύνδεσμος ανήγειρε το 2004 προ της εισόδου της Ευρύχου, εκεί που βρισκόταν μέχρι πρότινος το Στρατόπεδο ΜΑΡΚΟΥ ΔΡΑΚΟΥ.

Η τελετή παρόντος και του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς αντιστράτηγου Δημόκριτου Ζερβάκη περιλάμβανε σύντομο τρισάγιο, τιμητική εκφώνηση Ονομαστικού Προσκλητηρίου Πεσόντων, σύντομο χαιρετισμό από τον πρόεδρο του Συνδέσμου Επιζώντων Πολεμιστών 256ΤΠ Μιχαλάκη Πηλαβάκη, απαγγελία ποιημάτων κατάθεση στεφάνων και τον Εθνικό Ύμνο.

Μετά τη λήξη της τελετής ο Σύνδεσμος παρέθεσε δεξίωση στις Οικογένειες των Ηρώων σε παρακείμενο κέντρο.

ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΜΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ

ΚΑΙ ΤΙΣ ΘΥΣΙΕΣ ΤΟΥ 256ΤΠ

ΙΟΥΛΙΟΥ- ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1974

Το 256 Τάγμα Πεζικού, μέχρι το θέρος του 1974, είχε την έδρα του στο Στρατόπεδο ΜΑΡΚΟΥ ΔΡΑΚΟΥ στο δάσος μεταξύ των χωρίων Διόριος και Αγία Ειρήνη. Είχε επίσης έναν λόχο, τον 1ον, με έδρα στον Ξερό, για τα φυλάκια επί των υψωμάτων δυτικά του τ/κ θύλακα της ΤΜΤ στη Λεύκα και τον 2ο Λόχο, με έδρα τα «Χαλάσματα» Πεντάγιας για τα φυλάκια ανατολικά της Λεύκας, του Καλού Χωρίου Λεύκας, του Περιστερωναρίου και των Καζιβερών.

(Α) ΣΤΟΝ 1ον ΑΤΤΙΛΑ - Λεύκα:

Από 20η Ιουλίου 1974 το 256 Τ.Π. μετείχε στις επιχειρήσεις κατάληψης των τουρκικών οχυρών στη Λεύκα, στον Αγκολέμι και στην Ελιά, της ίδιας περιοχής. Στη διάρκεια αυτών των επιχειρήσεων θυσιάστηκαν έξι πολεμιστές του τάγματος.

(Β) ΣΤΗΝ «ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ» 31/7-1/8/1974 μάχη στο Αγριδάκι:

Το 256 Τ.Π. μετακινήθηκε στον δημοτικό κήπο Μόρφου, ως εφεδρεία του 11ου Τακτικού Συγκροτήματος, αναμένοντας αποστολή. Στη συνέχεια μετακινήθηκε, για τον ίδιο λόγο, στο χωριό Ασώματος. Από εκεί, ο 2ος Λόχος με επικεφαλής τον ήρωα Ανθυπολοχαγό Σταύρο Μπιτσάκη από τα Σφακιά της Κρήτης, ανέλαβε αποστολή ενίσχυσης φιλίων τμημάτων που υφίσταντο την πίεση των τουρκικών δυνάμεων στα νοτιοανατολικά υψώματα του χωριού Αγριδάκι, 31η Ιουλίου και 1η Αυγούστου 1974. Κατά τη μάχη Αγριδακίου, θυσιάστηκαν δύο πολεμιστές του 256 Τ.Π.

(Γ) ΣΤΗΝ «ΕΚΕΧΕΙΡΙΑ» 6/8/1974 μάχη-μακελειό Καραβά-Λαπήθου:

Από 2 Αυγούστου 1974 το 256 Τ.Π. διατάχθηκε και μπήκε στις κωμοπόλεις Καραβά, Λάπηθο, με ένα λόχο στην κάθε μια και τρίτο λόχο στο χωριό Βασίλεια, προκειμένου, στην καταγραφή των εκατέρωθεν θέσεων που θα διαπίστωνε επιτροπή αξιωματικών του ΟΗΕ, οι εν λόγω κωμοπόλεις να βρεθούν με υψωμένες ελληνικές σημαίες ελεγχόμενες από ημέτερα τμήματα.

5η Αυγούστου στάλθηκαν προς ενίσχυση και υπό διοίκησιν του 256ΤΠ:

(α) Ένας ουλαμός τεσσάρων τεθωρακισμένων Μάρμορ Χάρινγκτον της 21 Επιλαρχίας Αναγνωρίσεων (21ΕΑΝ).

(β) Ένας λόχος του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού (286ΜΤΠ) με τρία θωρακισμένα BTR κι ένα ερπυστριοφόρο.

(γ) Ένα εποχούμενο αντιαρματικό ΠΑΟ 106χλστ του 120 Λόχου Βαρέων Όπλων (120ΛΒΟ).

(δ) Την ίδια μέρα, λόχος του 70 Τάγματος Μηχανικού (70ΤΜΧ) ανέλαβε την στρώση ναρκοπεδίου στα υψώματα στις νότιες παρυφές της Λαπήθου.

ΑΠΟ το πρώτο φως της Τρίτης 6ης Αυγούστου 1974, συντριπτικά υπέρτερες τουρκικές δυνάμεις εισβολής, της 28ης Μεραρχίας του Αττίλα, εξαπέλυσαν από τρεις πλευρές, θάλασσα και στεριά, πολύνεκρη επίθεση κατά του Καραβά και της Λαπήθου.

- Οι εκεί πολεμιστές της Εθνικής Φρουράς απέκρουσαν τις πρωινές επιθέσεις των πεζικών δυνάμεων του εχθρού, στα ανατολικά και τα νότια, καθήλωσαν τις αρματικές του δυνάμεις στα ανατολικά του Καραβά και εν συνεχεία διατάχθηκαν να συμπτυχθούν στη γραμμή Βαβυλά - Βασίλειας, όπου θα αμύνονταν ενισχυόμενες από ένα σπεύσαντα λόχο της ΕΛΔΥΚ.

- Στα μετόπισθεν των συμπτυσσομένων πολεμιστών των δύο λόχων του 256Τ.Π. στην περιοχή Αϊρκώτισσα, τουρκικό τμήμα που διείσδυσε αθέατο, έστησε φονική ενέδρα, η οποία και προκάλεσε τις μεγαλύτερες απώλειες στους μαχητές της Ε.Φ. προτού εξοντωθεί. Κατά τις απογευματινές ώρες οι προελαύνουσες αρματικές δυνάμεις του Αττίλα, κατέλαβαν τον Καραβά και την Λάπηθο, εγκλωβίζοντας σημαντικό αριθμό ημετέρων. Πολλοί κατάφεραν να διαφύγουν, άλλοι, περισσότεροι, όχι.

ΑΠΩΛΕΙΕΣ:

Συνολικά 86 πολεμιστές, αξιωματικοί, υπαξιωματικοί και οπλίτες, κληρωτοί και έφεδροι θυσιάστηκαν (έπεσαν ή αγνοούνται) στην πολύνεκρη μάχη - μακελειό Καραβά και Λαπήθου της 6ης Αυγούστου 1974:

49 πολεμιστές του 256ΤΠ

6 πολεμιστές του 286ΜΤΠ

31 πολεμιστές του 70ΤΜΧ

- Το 256ΤΠ μετά τις βαρύτατες απώλειες της 6ης Αυγούστου, ανασυγκροτήθηκε στο στρατόπεδό του στο Διόριος απ’ όπου στον 2ο Αττίλα 14η Αυγούστου 1974 διατάχθηκε και μετακινήθηκε για να κρατήσει άμυνα στην περιοχή των Πανάγρων, όπου όμως δεν είχε άμεση επαφή με τον εχθρό. Μετά την προέλαση των αρματικών δυνάμεων του Αττίλα από Σκυλλούρα προς Φιλιά, το 256Τ.Π. διατάχθηκε και μετακινήθηκε στην περιοχή Ευρύχου, όπου το βρήκε η κατάπαυση του πυρός.

ΣΥΝΟΛΟ ΑΠΩΛΕΙΩΝ 256 Τ.Π. ΙΟΥΛΙΟΥ - ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1974:

58 ΝΕΚΡΟΙ ΚΑΙ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΙ.

Στην Ευρύχου η μονάδα στρατοπέδευσε πρόχειρα στο Γυμνάσιο Σολέας και σε άλλους χώρους μέχρι που δημιουργήθηκε το 1975 Στρατόπεδο, το οποίο πήρε το όνομα του κατεχόμενου στρατοπέδου στο Διόριος: Το όνομα του εκ Λεύκας Ήρωα της ΕΟΚΑ ο οποίος θυσιάστηκε Ιανουάριο του 1957 στην περιοχή της Σολέας: ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟ ΜΑΡΚΟΥ ΔΡΑΚΟΥ.

Ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ Επιζώντων Πολεμιστών 256 Τ.Π. δημιουργήθηκε με αποκλειστικό και μοναδικό σκοπό τη Μνήμη και την Τιμή στους Πεσόντες και Αγνοούμενους Συμπολεμιστές. Από της ιδρύσεώς του ο Σύνδεσμός, μαζί με όλους τους γονείς και οικείους των Ηρωικώς Απόντων, στην παρουσία εκπροσώπων της κυβέρνησης, της βουλής, των κομμάτων, των τοπικών αρχών και του ΓΕΕΦ, τελεί κάθε χρόνο, την πρώτη Κυριακή του Αυγούστου, το ετήσιο Μνημόσυνο των Πεσόντων και τη Δέηση για τους Αγνοούμενους στην Ευρύχου.Αποκορύφωμα των προσπαθειών του Συνδέσμου η ανέγερση του Μνημείου στην Ευρύχου.

ΤΟ ΜΝΗΜΕΙΟ ΤΩΝ ΗΡΩΩΝ 256ΤΠ ΣΤΗΝ ΕΥΡΥΧΟΥ

1. Το κόστος του Μνημείου ξεπέρασε τις εκατόν χιλιάδες λίρες. Το ποσό εξασφαλίστηκε από την τιμητική συνδρομή μεγάλου αριθμού αξιότιμων προσώπων, επιχειρηματιών, της Ιεράς Μονής Κύκκου, των Κυβερνήσεων Κύπρου και Ελλάδας καθώς και από τις εισπράξεις του βιβλίου «256 Τάγμα Πεζικού», που συνέγραψε ο Πάνος Μυρτιώτης και το διένειμε γι’ αυτόν τον σκοπό ο Σύνδεσμός.

2. Η ανέγερση του Μνημείου αποτέλεσε καρπό των πολυετών προσπαθειών του Συνδέσμου. Η επιλογή του χώρου, τα σχέδια του Μνημείου και η υλοποίησή τους, έτυχαν μελέτης και εγκρίσεως από την αρμόδια επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού με την άδεια των συναρμόδιων υπηρεσιών του κράτους.

3. Το κυρίως Μνημείο, από πέτρα του βουνού, αρμονικά ενταγμένο στον περιβάλλοντα χώρο, δεσπόζει στον λοφίσκο, αριστερά του κύριου δρόμου Λευκωσίας – Τροόδους, πρό της εισόδου του χωρίου Ευρύχου, φέρει μεταλλικό πυρσό - εστία φλόγας και τριών μέτρων χάλκινη αναπαράσταση του αρχαίου κυπριακού τάλαντου, όπου αναγράφονται ανεξίτηλα τα ονόματα των 58 Πεσόντων και Αγνοουμένων πολεμιστών.

4. Τα αποκαλυπτήρια του ΜΝΗΜΕΙΟΥ τέλεσε 10 Ιουλίου 2004 ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος.