ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ
ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ – ΛΕΥΚΩΜΑΤΟΣ ΣΤΕΛΙΟΥ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ:
«ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ»
Σάββατο 25η Ιουνίου 2022 στον Αγρό.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΑΓΡΟΝ «ελθόντες
επί την ηλίου δύσιν,
ιδόντες φως εσπερινόν,
υμνούμεν Πατέρα, Υιόν
και Άγιο Πνεύμα Θεόν»...
Χαίρω χαράν μεγάλη να σας καλησπερίσω εδώ,
στον πατρογονικό μας Αγρό, με το Φως Ιλαρόν.
Εδώ στην παιδική μας ηλικία πολλά καλοκαίρια και πολλές εβδομάδες της Λαμπρής, οι αείμνηστοι παπάδες εκείνης της εποχής στον Αγρό, μας έμαθαν να ψάλλουμε και το Φως Ιλαρόν.
Με αυτόν, τον Επιλύχνιον Ύμνον, όπως ψάλθηκε στον Ιερό Βράχο της Ακροπόλεως των Αθηνών, μόλις πριν τον Εθνικό Ύμνο, στο πρώτο δευτερόλεπτο της νέας Χιλιετίας, την Πρωτοχρονιά του 2000, ορθρίζει κάθε χάραμαν του φου, στο Ράδιο Πρώτο,
από ώρα 05:50:57 η ραδιοφωνική μας εκπομπή.
Άλλη μια κουβέντα του ραδιοφώνου θα σας πω.
Σχετίζεται και με την αποψινή μας ιερή εκδήλωση.
Όταν ο αγαπημένος Μάριος Τόκας το 1994 ολοκλήρωσε την σύνθεση εκείνου του τραγουδιού του, για τον Γρηγόρη Αυξεντίου, με τους στίχους του «Αποχαιρετισμού», του Γιάννη Ρίτσου, μου το έστειλε σε κασέτα να το ακούσω για να του πω τη γνώμη μου.
Συγκλονίστηκα από το αριστούργημα.
Πρώτη παγκόσμια μετάδοση από την εκπομπή μας στο Ράδιο Πρώτο.
«Λάβετε φάγετε, τούτο εστί το σώμα και το αίμα μου,
το σώμα και το αίμα του Γρηγόρη Αυξεντίου,
ενός φτωχόπαιδου 29 χρονών απ’ το χωριό Λύση,
οδηγού ταξί το επάγγελμα,
που ‘μαθε στη μεγάλη σχολή του Αγώνα
τόσα μόνο γράμματα όσα να φτιάχνουν την λέξη ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ»...
Μας πήρε τότε τηλέφωνο, για να διαμαρτυρηθεί,
προβληματισμένος, ένας ευσεβής, φίλος ακροατής.
Του φάνηκε, είπε, ανίερο, να δίδεται, έστω και ποιητικά, το «λάβετε φάγετε» του Ιησού σε οιονδήποτε, ακόμη και στον Αυξεντίου.
Μας αιφνιδίασε.
O Ύψιστος μας φώτισε να βρούμε την απάντηση:
- «Κατ’ εικόναν και καθ’ ομοίωσιν» μάς έπλασε, αδελφέ, ο Πανάγαθος.
- Και «εἰς τὸ καθ' ὁμοίωσιν ἐπανάγαγε», τον παρακαλούμε μέχρι και στη νεκρώσιμη μας ακολουθία.
Έτσι κι ο ήρωας Γρηγόρης Αυξεντίου.
Καθ’ ομοίωσιν του Θεανθρώπου Ιησού
στην πορεία προς τον Γολγοθά και την Σταύρωση.
Και γι’ αυτόν τον λόγο, εναργώς παραπλήσιος είναι κι ο συνειρμός: Του Μυστικού Δείπνου του Χριστού με τους μαθητές του. Με τον μυστικόν δείπνο στα τελευταία Χριστούγεννα του Αυξεντίου το 1956 με τους αντάρτες του: Εδώ στον Αγρό. Μυστικά. Διά τον φόβον των Εγγλέζων. Στο σπίτι του αείμνηστου ιερέα Παπαχριστόδουλου Αυγουστή.
Ο Ιησούς ύστερα οδηγήθηκε στον Γολγοθά.
Ο Αυξεντίου οδηγήθηκε Τρείς του Μάρτη 1957
στο θυσιαστήριο του. Στο κρησφύγετο του Μαχαιρά.
Ε π α υ ξ ά ν ε τ α ι το καθ’ ομοίωσιν με μιαν άλλη σύμπτωση:
- Στον Μυστικό Δείπνο ανάμεσα στους 12 μαθητές του Χριστού, παρών και ο μαθητής Ιούδας. Φυλαργυρίας ένεκεν, πρόδωσε τον Διδάσκαλο. Για τα Τριάκοντα αργύρια.
- Με 16 αντάρτες του, ο Αυξεντίου είχε πετύχει, οδυνηρή για τους Εγγλέζους κατακτητές, την ενέδρα της 16ης Μαρτίου 1956. Εδώ κοντά. Στον δρόμο Χανδριών - Αγρού. Όπου θυσιάστηκε ο ήρωας Χρίστος Τσιάρτας. Τρεις από τους 16, όμως, κατήντησαν αργότερα καθάπερ ο Ιούδας: Πιπίνος, Ασσιώτης, Απόστρατος. Προδότες κατάπτυστοι. Συνεργάτες και οδηγοί των Εγγλέζων ως τον Μαχαιρά. Και όντως:
Η καθ’ ομοίωσιν πορεία του Αυξεντίου,
στον Αγώνα, στην Εθελοθυσία και στην Αθάνατη Ελληνική Δόξα,
υπήρξε συνειδητή του επιλογή.
Αταλάντευτη. Ατρόμητη. Ανυποχώρητη. Αήττητη.
«Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν»...
Από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια.
Μέχρι που αξιώθηκε, θυσιαζόμενος, ν’ αναστηθεί στην αθανασία.
Κορυφαίο υπέρ ελευθερίας υπόδειγμα ηρωισμού.
Για όλους τους επόμενους ελληνικούς αιώνες.
Και από το δικό του όνομα, πλάσαμε αυθαίρετα και μία ηρωικότερη μετοχή:
Α υ ξ ε ν τ ι ω θ έ ν τ ε ς .
Για τους γενναιότερους και ηρωικότερους θυσιασθέντες
συμπολεμιστές, απέναντι στον Αττίλα Τούρκο εισβολέα,
στις προδομένες κυπριακές Θερμοπύλες του 1974.
Τελειόφοιτος μαθητής του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου
27 Μαρτίου 1948 στο εκεί θέατρο Χατζηχαμπή, ο Αυξεντίου,
έπαιξε τον ρόλο του Εθνομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κυπριανού.
Στη δραματοποιημένη από τον Γυμνασιάρχη Χατζηιωάννου
παράσταση του κορυφαίου ποιήματος του Βασίλη Μιχαηλίδη
«Η 9η Ιουλίου 1821 εν Λευκωσία Κύπρου».
Εννέα χρόνια αργότερα, το 1957, λίγο πριν την θυσία του,
απάγγελλε στον ηγούμενο Ειρηναίο της Μονής Μαχαιρά το,
«Σὺ ποῦ σκοτώθης γιὰ τὸ φῶς,
σήκου νὰ δῇς τὸν ἥλιο,
ξύπνα, νὰ δεὶς τὸ αἷμα σου,
πῶς ἔγινε βασίλειο»,
για τον Απαγχονισθέντα Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό.
Σεμνός, συνειδητός πάντα, του Χριστού, της Ελλάδας και της Λευτεριάς,
ο αρχιαντάρτης υπαρχηγός της ΕΟΚΑ.
Έφεδρος ανθυπολοχαγός του Ελληνικού Στρατου Γρηγόρης Αυξεντίου.
Με δοκιμασμένους από τον ίδιο, έμπιστους τους παπάδες, παντού στη δράση του.
- Από τον Παπαηρόδοτο Αγιομαμίτη, ιερέα της γενέτειράς του της Λύσης.
- Στον στρατολόγο της ΕΟΚΑ Παπάσταυρο Παπαγαθαγγέλου,
που τέλεσε και τον μυστικό γάμο του επικηρυγμένου από τους Άγγλους
ως "τρομοκράτη" Αυξεντίου, με την αρραβωνιαστικιά του την Βασιλού. Στο εκκλησάκι της Αχεροποιήτου στον Καραβά 10 Ιουνίου 1955.
- Στον αρχιμανδρίτη Ειρηναίο, ηγούμενο του Μαχαιρά. Ο οποίος του φόρεσε και ράσα μεταφιέζοντάς τον σε αρχιμανδρίτη Χρύσανθο. Ώς τη Λεμεσό που τον πήγαν για εγχείριση. Μην τον εντοπίσουν οι Εγγλέζοι και οι προδότες.
- Στον ιερέα κάθε χωριού που εμπιστευόταν, στον τομέα της ανταρτικής του δράσης.
- Ως τον Παπαχριστόδουλο Αυγουστή του Αγρού, και όλη την οικογένειά του
και τα εδώ φιλόξενα κρησφύγετά του, σε αυτό το χωριό.
ΤΟΝ ΣΠΟΥΔΑΙΟ ρόλο που έπαιξε ο Αγρός στον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959, οι γυναίκες, οι άνδρες του χωριού, τα μαθητικά νιάτα της Απεητείου Ανωτέρας Σχολής Αγρού, οι εξ Αγρού αντάρτες και αγωνιστές και σύνδεσμοι και τροφοδότες της ΕΟΚΑ, δεν χρειάζεται να τον υπενθυμίσουμε εδώ σε εσάς.
Είναι πολύ μακρύς ο κατάλογος.
Τα γνωρίζετε εσείς πολύ καλύτερα. Όλες οι Αγρότισσες και οι Αγρότες, παλαιοί και νεότεροι. Είναι η πιο περήφανη κληρονομιά των δικών σας οικογενειών.
Αρκεί να θυμηθούμε ότι:
Εδώ στον Αγρό ο αγγλικός στρατός επέβαλε με τη βία το πρώτο στην Κύπρο «Κέρφιου» του. Κατ’ οίκον περιορισμό. Αύγουστο του 1955.
Και εδώ ξανά επιβλήθηκε το τελευταίο της αποικιοκρατίας «Κέρφιου». Ιανουάριο του 1959.
ΕΙΜΑΣΤΕ λοιπόν απόψε εδώ, στον Αγρό, για μια οφειλόμενη ιεροτελεστία.
Δεν είναι μια ακόμη συνήθης βιβλιοπαρουσίαση.
Δεν είναι μόνο, ένα ακόμη πολύ καλό και πολύτιμο βιβλίο.
Είναι κι ένα θυμίαμα στην ιερότητα του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της Κύπρου.
Ένα θυμίαμα στην ιερότητα των θυσιασθέντων αγωνιστών της ΕΟΚΑ.
Με κορυφαίο τον Γρηγόρη Αυξεντίου.
Ένα ιερότατο μνημόσυνο στους έμπιστους στενούς συνεργάτες του Αυξεντίου.
Οικοδεσπότες των κρησφυγέτων της ΕΟΚΑ. Και του μυστικού εργαστηρίου αυτοσχέδιων χειροβομβίδων του αθάνατου ήρωα Στυλιανού Λένα. Στα φτωχικά τους.
Με κορυφαίον εδώ τον αείμνηστο ιερέα Παπαχριστόδουλο Αυγουστή του Αγρού.
Την παπαδιά του, μακαριστή Κυριακού την οικογένεια και τους συγγενείς τους.
ΑΥΤΟ το βιβλίο με το είδος της γραφής του Στέλιου Παπαντωνίου, που διαβάσαμε, μοιάζει να είναι, ιδιόμορφα μαζί:
- οι ραψωδίες του Ομήρου και
- ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν του Διονύσιου Σολωμού και
- οι Χαιρετισμοί του Ακάθιστου Ύμνου, και
- τα Εγκώμια του Επιταφίου και
- η προσμονή της Αναστάσεως,
- μαζί και οι ιστορίες με τα καθέκαστα του αγώνα.
Ως τις εξαντλητικές τους λεπτομέρειες.
Για ό,τι ακριβώς, όλοι οι προηγούμενοι ελληνικοί αιώνες
προετοίμασαν, προώριζαν και ευλόγησαν, όλως προνομιακά,
την κυπριακή γενιά της ΕΟΚΑ του 1955 -1959 να μεγαλουργήσει.
Ως φωτοδότης λαμπαδηφόρος.
Και εντολέας καθήκοντος πλέον,
όλων των επόμενων γενεών των Ελληνίδων και Ελλήνων της Κύπρου.
Έναν άγωνα, «άξιον εν πάσι καιροίς υμνείσθαι, φωναίς αισίαις».
Και γι’ αυτό σε ευγνωμονούμε, ξανά, δάσκαλε Στέλιο Παπαντωνίου.
Όπως ευγνωμονούμε και τον φίλτατο Πέτρο Παπαπέτρου.
Τον καθημερινό μας πρωτοσέλιδο στον «Φιλελεύθερο» κύριο Πιν.
Ο οποίος είχε την επιμέλεια αυτής της έκδοσης.
Την επιλογή των φωτογραφιών και τον εμπλουτισμό της με τα σκίτσα του.
Ευγνωμονούμε πρωτίστως
και τον στρατηγό αυτού του επιτεύγματος.
Τον Στέλιο Γεωργαλλίδη της Κεντρικής Ασφαλιστικής.
Δεν είναι η πρώτη φορά που μας εξέπληξε με την θεάρεστη επιμονή του:
Ανταποδίδει στην κοινωνία, ως μνημειώδεις πλέον εκδόσεις
ασφάλισης της πολύτιμης μνήμης της πατρίδας,
την εμπιστοσύνη που τίμια κέρδισε από την κοινωνία
στην επαγγελματική του δραστηριότητα.
ΑΠΟΨΕ εδώ στον Αγρό ήρθαμε για
να μεταλάβουμε Γρηγόρην Αυξεντίου.
Να μεταγγιστούμε Α Υ Ξ Ε Ν Τ Ι Ω Σ Υ Ν Η.
Έτσι όπως του το έγραψε και ο ποιητής μας ο Κώστας Μόντης:
«νὰ πάρουμε μιὰ σταγόνα ἀπ᾽ τὸ αἷμα σου νὰ μπολιάσουμε το δικό μας, νὰ πάρουμε μιὰ σταγόνα ἀπ᾽ τὸ αἷμα σου νὰ βάψουμε τὸ δικό μας νὰ μὴν μπορέση πιὰ ποτὲς νὰ τὸ ξεθωριάση ὁ φόβος»...
Comments